"De eenzame boom" is een verrassing van Caspar David Friedrich. Maar wat is er zo speciaal aan de foto? De samenstelling is duidelijk. In het midden staat een oude, knoestige eik. Het vormt de dominante, verticale kern van het schilderij, waarop de kijker onmiddellijk zijn blik richt. Pas later, als de tweede, horizontale laag erachter, neemt hij de pastelkleurige weiden, bergen en de lucht op de achtergrond op. Zodra je ogen gewend zijn geraakt aan de kleurrijkheid, begint het details vast te leggen. Er is een vijver op de voorgrond, afgewisseld met plantentrossen, die de kleuren van de hemel in donkerdere tinten weerspiegelen. En dan komt de verrassing: nauwelijks herkenbaar leunend een herder op de stam van de eik, zijn schapen grazen in de buurt. De look, bemoedigt, blijft kijken. In feite, achter de velden, bijna versmeltend met de bergen, gluren een kerktoren en enkele rookbanners van huizen naar buiten.

Friedrich is een meester in compositie, zoals te zien is in de "Lonely Tree". Normaal gesproken kijken iemands ogen altijd eerst naar de lichtbronnen van een afbeelding. Maar dit schilderij is anders. Hier richt hij zich op het donker, krachtig in het midden. hoe kan het anders dat de herder en de kleine gebouwen zo lang onopgemerkt blijven? En als geen ander weet Friedrich een speciale sfeer te creëren. Zo mooi, zo harmonieus is dit landschap, je zou het je zelfs kunnen voorstellen zonder de grote boom.

Zoals veel van Friedrichs schilderijen, heeft "Der einsame Baum" ("De eenzame boom") meer betekenislagen en is niet alleen het artistiek ontworpen beeld van een landschap overspoeld met zacht ochtendlicht. Aan de ene kant is er de eik, een teken van het permanente, onverwoestbare. Maar leven en dood zijn in haar verenigd, een indicatie van het aardse leven. Verse bladeren groeien nog steeds naar beneden, terwijl de bovenste takken al dood zijn. En zoals zo vaak het geval is, lijken de mens en alle door de mens gemaakte dingen in de perfecte natuur die door God is geschapen, verdwijnend klein.

---

De eenzame boom · Caspar David Friedrich